Niveli mesatar global i detit u rrit me rreth 0.76 centimetra nga viti 2022 në 2023, gati katër herë më shumë se një vit më parë, tha NASA, duke ia atribuuar "kërcimin e rëndësishëm" fenomenit të fuqishëm El Nino dhe ndryshimeve klimatike.

Analiza nga NASA bazohet në më shumë se 30 vjet vëzhgime satelitore, me lëshimin fillestar të satelitit në 1992 dhe të fundit në 2020.

Në përgjithësi, niveli i detit është rritur me rreth 10 cm që nga viti 1993. Norma e rritjes është përshpejtuar gjithashtu, duke u dyfishuar nga 0.17 cm në vit në 1993 në normën aktuale prej 0.43 cm në vit.

“Normat aktuale të përshpejtimit nënkuptojnë se ne jemi në rrugën e duhur për të shtuar 20 centimetra të tjerë në nivelin mesatar global të detit deri në vitin 2050”, tha Nadya Vinogradova Shiffer, drejtore e Ekipit të Ndryshimit të Nivelit të Detit dhe Programit të Fizikës së Oqeanit të NASA-s në Uashington.

“Kjo do të ishte dyfishi i ndryshimit gjatë tre dekadave të ardhshme krahasuar me shekullin e kaluar”, tha ajo, duke krijuar një të ardhme ku përmbytjet janë shumë më të shpeshta dhe katastrofike se sot.

Shkaku i menjëhershëm i një kërcimi të tillë është El Nino, i cili zëvendësoi La Ninen nga viti 2021 në 2022, kur niveli i detit u rrit me rreth 0.20 cm.

El Nino është një fenomen natyror i motit i lidhur me një përçarje në modelet e erës që nënkupton temperatura më të ngrohta të sipërfaqes së oqeanit në Paqësorin lindor dhe qendror.

El Nino, i cili ndodh mesatarisht çdo dy deri në shtatë vjet, zakonisht zgjat nëntë deri në 12 muaj dhe mund të shkaktojë ngjarje ekstreme të motit si zjarret, ciklonet tropikale dhe thatësirat e zgjatura.

Në të kundërt, La Nina është një model moti i karakterizuar nga temperatura jashtëzakonisht të ulëta në Oqeanin Paqësor.

“Në vitet e El Nino, shumë shi që normalisht bie në tokë përfundon në oqean, duke rritur përkohësisht nivelet e detit”, tha Josh Willis, një studiues i nivelit të detit në Laboratorin Jet Propulsion të NASA-s (JPL).

Por ka edhe një gjurmë të qartë njerëzore të dukshme në këtë trend përshpejtues.

“Të dhënat afatgjata si ky rekord satelitor 30-vjeçar na lejojnë të bëjmë dallimin midis efekteve afatshkurtra në nivelin e detit, siç është El Nino dhe tendencave që na tregojnë se ku po shkon niveli i detit”, tha Ben Hamlington nga JPL.

Inovacionet teknologjike ndër vite kanë sjellë saktësi më të madhe të matjes. Për shembull, lartësimatësit e radarit kërcejnë mikrovalët nga sipërfaqja e detit, më pas regjistrojnë kohën që duhet që sinjali të kthehet në satelit, si dhe fuqinë e sinjalit të kthimit.

Ata gjithashtu kontrollojnë të dhënat e tyre me burime të tjera si matëset e baticës dhe matjet satelitore të avullit të ujit atmosferik dhe fushën e gravitetit të Tokës.

/Motilokal.com