Thatësira e pamëshirshme në Kinë, Afrikën Lindore, SHBA-në Perëndimore dhe MeksikënVveriore, përmbytjet shkatërruese në Pakistan dhe Kentaki, valët e nxehtësisë në Evropë dhe Paqësorin Veriperëndimor, ciklonet shkatërruese në Afrikën Jugore dhe uraganet intensive në SHBA dhe Amerikën Qendrore përbëjnë vetëm disa nga ngjarjet e fundit ekstreme të motit që shkencëtarët kanë parashikuar prej kohësh që do të ishin më intensive me një klimë të ngrohtë.

"Me pak më shumë se një shkallë ngrohjeje që nga koha para-industriale, ne tashmë po shohim modele më ekstreme të motit", tha Elizabeth Robinson, drejtore e Institutit të Kërkimeve Grantham në Londër.

Shkencëtarët kanë gjurmuar saktësisht se sa ka ndryshuar klima tashmë për shkak të aktivitetit njerëzor. Temperaturat në mbarë botën kanë qenë në rritje.

Temperatura mesatare globale sot, e cila tenton të krahasohet me vlerësimet për epokën para-industriale që nisi djegien masive të lëndëve djegëse fosile, është rritur midis 0.9 dhe 1.2 gradë Celsius që nga viti 1850, në një pjesë të madhe, për shkak të aktivitetit njerëzor, sipas vlerësimeve në raportin më të fundit të Panelit Ndërqeveritar për Ndryshimet Klimatike. Shumica e asaj ngrohjeje ka ndodhur që nga viti 1975 e tutje, me një normë prej 0.15 Celsius në 0.2 Celsius në dekadë.

Shumica e njerëzve jetojnë në zona që janë ngrohur më shumë se mesatarja globale, "pjesërisht ky është urbanizimi - njerëzit lëvizin në qytete, të cilët janë ishuj të nxehtësisë urbane dhe pjesërisht popullsia po rritet", tha Robinson. Zonat urbane, të mbushura me shumë infrastrukturë thithëse të nxehtësisë si rrugë dhe ndërtesa e më pak mbulesë pemësh ftohëse, bëhen "ishuj" të motit më të ngrohtë.

Nivelet e detit, të cilat janë fryrë për shkak të ngrohjes, zgjerimit të oqeaneve dhe shkrirjes së akullit mbi tokë, gjithashtu janë rritur më shpejt. Në shekullin e njëzetë, detet rriteshin me rreth 1.4 milimetra në vit, por kjo është dyfishuar në 3.6 milimetra në vit në pesëmbëdhjetë vitet e fundit, sugjerojnë të dhënat. Detet janë rritur me rreth 21 deri në 24 centimetra deri më tani që nga viti 1880 mesatarisht, sipas vlerësimeve. IPCC sugjeron se kjo ka të ngjarë të jetë nga 43 deri në 84 centimetra deri në vitin 2100.

Ndërsa klima dhe temperaturat globale kanë luhatur gjatë gjithë historisë së Tokës, është shkalla e ndryshimit që është më alarmante për studiuesit. Lëndët djegëse fosile, të përbëra nga bimë dhe kafshë të lashta në dekompozim thellë në tokë janë gërmuar me ritme të jashtëzakonshme. Shkencëtarët tani kanë filluar të përcaktojnë "detaje në lidhje me normat dhe madhësitë dhe kohën e ndryshimeve", si dhe ndikimin e ndryshëm në rajone, tha shkencëtari i klimës në Universitetin Brown, Kim Cobb.

Planeti që tashmë po përballet me efektet e ndryshimeve klimatike, përshtatja ndaj rreziqeve është një nga mënyrat kryesore që njerëzit mund të kufizojnë dëmin. Vdekjet nga katastrofat e lidhura me motin në përgjithësi po priren më të ulëta në nivel global, ndërsa parashikimet, gatishmëria dhe elasticiteti përmirësohen, thonë shkencëtarët.

"Shkalla në të cilën njerëzit dëmtohen nga një ngjarje ekstreme e motit ndikohet fuqishëm nga politikat e qeverisë", tha Robinson, por shtoi se "ka kufizime për përshtatjen".

/Motilokal.com