Klima dhe ushqimi janë në rrezik, edhe ne

Klima dhe ushqimi janë në rrezik, edhe ne

Ndryshimet klimatike janë kërcënimi më i madh për të ardhmen e planetit tonë dhe njerëzimi po i përkeqëson kushtet gjithnjë e më shumë. Përçarje të tjera që janë shfaqur kohët e fundit janë mjaft të dëmshme edhe për luftën, për ekzistencën e qenieve njerëzore. Përveç ndryshimeve klimatike, kriza globale e pasigurisë ushqimore dhe uria pritet të thellohen gradualisht.

Zgjidhja e problemit të urisë globale, si në të gjitha çështjet e tjera, varet nga eliminimi i shkaqeve. Ndër shkaqet kryesore janë ndryshimet klimatike dhe thatësira për shkak të ngrohjes globale, e cila kërkon një përpjekje kolektive në nivel ndërkombëtar. Konfliktet e brendshme, luftërat ndërshtetërore, shpërdorimi i burimeve dhe politikat e proteksionizmit janë ndër burimet e pasigurisë ushqimore.

Nëse temperaturat globale vazhdojnë të rriten; rreziqe të tilla si ndryshimet në modelet e reshjeve, thatësira e shtuar dhe frekuenca e valëve të të nxehtit, rritja e nivelit të detit, shkrirja e akullnajave dhe një rrezik i shtuar i fatkeqësive natyrore më intensive do të shfaqen. Këto jo vetëm që do të shkaktonin dëme materiale, por do të ndikonin negativisht në sistemet ushqimore dhe do të dëmtonin proceset e zhvillimit në të gjithë globin.

Sipas Panelit Ndërqeveritar për Ndryshimet Klimatike (IPCC), furnizimi me ushqim dhe siguria ushqimore do të kërcënohen seriozisht nëse nuk ndërmerren veprime adekuate në lidhje me cenueshmërinë e sistemit ushqimor ndaj ndryshimeve klimatike gjatë 30 viteve të ardhshme.

Në fakt, ndikimet negative të ndryshimeve klimatike në prodhimin dhe cilësinë e ushqimit tashmë janë përjetuar. IPCC ka gjetur se produktiviteti në industrinë ushqimore është 21% më i ulët për shkak të ngrohjes globale; temperaturat e larta dhe reshjet e dendura të shiut dëmtojnë shëndetin e tokës, nivelet e rritura të dioksidit të karbonit reduktojnë cilësinë ushqyese të kulturave.

Në veçanti, IPCC parashikon që ushqimet bazë si soja, gruri dhe orizi do të bien përgjatë shekullit të 21-të, me një rënie prej 0.7%-3.3% në dekadë. Krahas këtyre shifrave, llogaritet se rendimenti i orizit, misrit dhe grurit mund të ulet me 10%-25% për shkallë të rritjes së temperaturës globale. Në këtë pikë, vlen të kujtojmë se shifrat në fjalë nuk marrin parasysh variabla të tjerë kritikë, si përkeqësimi i cilësisë së tokës, përveç reduktimit të të korrave, që mund të shkaktojë efekte shumë më të mëdha në afat të gjatë. Duke marrë parasysh se më shumë se 80% e kalorive të konsumuara në mbarë botën vijnë nga 10 kultura, kryesisht orizi dhe misri, ne mund të kuptojmë shkallën e rrezikut me të cilin përballemi.

Një tjetër nga gjetjet më të frikshme të analizës është se këto rreziqe rrisin rrezikun e humbjes së njëkohshme të të korrave në vendet që janë prodhuesit kryesorë të ushqimit. Pa dyshim, kjo situatë e bën sigurinë ushqimore një çështje që kërkon shqyrtim dhe veprim urgjent për të gjitha vendet në shkallë globale. Sipas projeksioneve të bëra në këtë drejtim, nëse kushtet dhe politikat aktuale vazhdojnë, numri i njerëzve që përballen me rrezikun e urisë, i cili sot është 8 milion në shkallë globale, pritet të arrijë në 80 milionë deri në vitin 2050. Kjo pamje na kujton se të gjitha vendet duhet të trajtojnë dimensionin agroushqimor të krizës klimatike.

Ndikimi i luftës

Nga ana tjetër, përveç vështirësisë për të përballuar krizën klimatike, vala goditëse e shkaktuar nga lufta Rusi-Ukrainë tregon se sa i cenueshëm është zinxhiri global ushqimor ndaj ndryshimeve klimatike dhe ndërprerjeve të tjera. Për të kuptuar shkallën e efekteve të krizës Rusi-Ukrainë, është e rëndësishme të shikojmë vendin e të dy shteteve në zinxhirin global të vlerës së ushqimit. Ukraina dhe Rusia prodhojnë pothuajse 60% të lulediellit dhe farave në botë dhe janë përgjegjëse për pothuajse 30% të tregut global të grurit dhe elbit.

Sipas hulumtimit të fundit të publikuar nga Organizata e Kombeve të Bashkuara për Ushqim dhe Bujqësi (FAO), më shumë se 50 vende në Lindjen e Mesme, Afrikë dhe Azinë Juglindore blejnë të paktën 30% të importeve të grurit nga Rusia dhe Ukraina. Përveç kësaj, 26 vende në mesin e këtyre rajoneve plotësojnë më shumë se gjysmën e furnizimit me grurë që u nevojitet nga Rusia dhe Ukraina. Analiza e FAO-së vlerëson gjithashtu se vetëm lufta do të rezultojë në 7.6 milion njerëz të kequshqyer, përveç numrit aktual në nivel global në afat të shkurtër, si rezultat i rritjes së çmimeve të produkteve të eksportuara nga Rusia dhe Ukraina, ndërsa në terma afatgjatë, kjo shifër mund të arrijnë në 8.1 milion.

Indeksi i çmimeve të ushqimeve i publikuar nga FAO në prill është gjithashtu i jashtëzakonshëm.

Përveç efekteve afatshkurtra të luftës në sistemet ushqimore, efektet afatgjata në mallra të ndryshme janë gjithashtu jashtëzakonisht kritike. Për shembull, Rusia është eksportuesi më i madh në botë i gazit natyror dhe eksportuesi i dytë më i madh i naftës. Në kontekstin e sektorit të bujqësisë, gazi natyror është një input jashtëzakonisht kritik për prodhimin e plehrave. Aq shumë, sa rritja e çmimeve të energjisë në periudhën e paraluftës, kur tensionet midis Rusisë dhe Ukrainës u përshkallëzuan, shkaktoi mbylljen e disa fabrikave të mëdha të plehrave në Evropë.

Në kontekstin e luftimit të ndryshimeve klimatike, si shtrëngimi në buxhetet publike të vendeve ashtu edhe pasiguritë e zinxhirit të furnizimit të produkteve të sjella nga lufta tregojnë se edhe nëse lufta Rusi-Ukrainë përfundon së shpejti, efektet e saj do të përhapen në afat të mesëm dhe të gjatë.

Sipas një studimi të fundit të publikuar nga Fondi Monetar Ndërkombëtar, një rritje e ndjeshme e raporteve të borxhit pritet edhe si pasojë e rritjes së çmimeve të ushqimeve dhe karburanteve në Afrikën Sub-Sahariane, ku kostot e ushqimit përbëjnë 40% të shpenzimeve të familjeve.

E ardhmja 

Tabela që përmendëm tregon se sistemet tona aktuale të ushqimit janë shumë të cenueshme ndaj efekteve përkeqësuese të ndryshimeve klimatike dhe goditjeve të jashtme si lufta dhe tensionet rajonale. Ne kemi nevojë për sisteme ushqimore të qëndrueshme dhe elastike për të parandaluar kolapsin e tyre si pasojë e sfidave të panumërta të paraqitura nga ndryshimet klimatike dhe përçarja në zinxhirin global të furnizimit me ushqim për shkak të luftës në Ukrainë. Ndërsa rendimenti i kulturave kryesore si gruri, misri dhe orizi parashikohet të bien në vitet e ardhshme, diversifikimi i prodhimit të ushqimit do të jetë vendimtar për të siguruar që popullsia globale të mund të plotësojë nevojat e saj ushqyese.

Transformimi i suksesshëm ofron gjithashtu mundësi për të reduktuar emetimet e gazrave serrë në bujqësi. Ndryshe nga industritë e tjera ndotëse, nuk ka nevojë për investime intensive apo zhvillim teknologjik për zgjidhje të qëndrueshme si reduktimi i mbetjeve ushqimore për sistemet ushqimore, promovimi i agropylltarisë ose fitimi i zakoneve të qëndrueshme dietike. Të gjitha këto opsione do të reduktojnë emetimet dhe do të na mundësojnë të ecim përpara në çështje të tilla si siguria ushqimore dhe biodiversiteti. Në fakt, nuk duhet harruar se bujqësia dhe përdorimi i tokës përbëjnë afërsisht një të katërtën e të gjitha emetimeve të gazrave serrë sot, dhe emetimet e gazrave serrë bujqësore vazhdojnë të rriten sipas politikave aktuale.

Shkurtimisht, nëse masat kolektive ndërkombëtare nuk ndërmerren urgjentisht, një numër i madh njerëzish do të përballen me probleme thelbësore të lidhura me ushqimin, përkeqësimi i kushteve klimatike do të dëmtojë të korrat dhe kafshët dhe të korrat do të shkatërrohen. Për rrjedhojë, krahas krizës klimatike, do të përkeqësohet edhe kriza e pasigurisë ushqimore. Është në duart tona të lëmë një botë të shëndetshme me akses në ushqime ushqyese për brezat e ardhshëm./Motilokal.com

Autor: 

Mehmet Emin Birpinar - Zëvendësministri i Ministrisë së Mjedisit dhe Urbanizimit të Republikës së Turqisë, i dërguari kryesor për ndryshimet klimatike

Arda Uludağ - Ekspert në Ministrinë e Thesarit dhe Financave të Turqisë